Điểm giống nhau là cả hai căn bệnh này đều được gây ra bởi tác nhân là virus, đó là dạng vi sinh vật nhỏ hơn vi khuẩn và cấu tạo cũng đơn giản hơn. Tuy nhiên xét về mức độ nguy hiểm thì các virus cũng không hề thua kém vi khuẩn, thậm chí nhiều virus còn gây ra thảm họa toàn cầu như HIV, bại liệt, và nay là SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19.
Nhưng virus lần này không phải là loại gây bệnh cúm thông thường mà chúng ta đã quen thuộc. Tác nhân gây COVID-19 thuộc họ Coronavirus, được đặt tên theo từ corona trong tiếng Latin có nghĩa là “vương miện” do hình ảnh virus này khi nhìn dưới kính hiển vi có các gai chĩa ra xung quanh giống như vương miện.
Mặc dù họ Coronavirus đã được phát hiện từ những năm 1960 và bao gồm cả các virus gây cảm lạnh thông thường, nhưng một vài thành viên trong họ này lại gây ra những dịch bệnh khủng khiếp như dịch SARS năm 2003, MERS năm 2012, và nay là COVID-19.
Trong khi đó virus cúm lại thuộc một họ khác tên là Orthomyxoviridae với đặc điểm cấu tạo khác biệt. Cũng giống như các coronavirus, nhóm này gây bệnh trên người và cả động vật như lợn và chim, do đó gây ra nhiều dịch bệnh mà ta quen gọi là cúm gà, cúm lợn, hay H5N1, H1N1,…
Giống nhau: Cả COVID-19 và bệnh cúm đều có thể gây nên nhiều mức độ bệnh từ hoàn toàn không có triệu chứng cho đến các biểu hiện nặng đe dọa tính mạng. Những triệu chứng phổ biến thường gặp ở cả hai căn bệnh này là:
Khác nhau: COVID-19 có một vài triệu chứng đặc biệt khác với bệnh cúm, chẳng hạn như khứu giác và vị giác bị thay đổi hoặc thậm chí mất hẳn. Một số bệnh nhân nói rằng sau vài tháng khỏi bệnh họ vẫn chưa thể ăn uống ngon miệng lại được!
Thời gian ủ bệnh của COVID-19 và cúm đều dao động từ 1 đến vài ngày, tất nhiên có cả những trường hợp không bao giờ biểu hiện triệu chứng như đã nói ở trên.
Thông thường virus cúm cần 1 đến 4 ngày để gây bệnh, tính từ thời điểm cơ thể bị nhiễm. Đối với COVID-19, khoảng thời gian này thường dài hơn một chút, cụ thể là sau khoảng 5 ngày kể từ lúc virus xâm nhập cơ thể các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện.
Tuy vậy thời gian ủ bệnh của COVID-19 cũng dao dộng rất nhiều, có thể sớm sau 2 ngày hoặc rất trễ sau 14 ngày.
Nhiều người vẫn nghĩ đơn giản rằng khi bệnh nhân bắt đầu sốt, ho, khạc đàm thì virus mới có thể bay sang lây cho những người xung quanh thông qua các chất dịch được thải ra đó. Nhưng trên thực tế các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng cả COVID-19 và cúm thường đều có thể lây lan ít nhất 1 ngày trước khi người bệnh xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào.
Đối với bệnh cúm, hầu hết người mắc phải đều có thể lây nhiễm cho cộng đồng từ 1 ngày trước khi biểu hiện bệnh. Đặc biệt các trẻ lớn và người trưởng thành có khả năng lây bệnh cao nhất vào khoảng 3-4 ngày đầu tiên có triệu chứng, và tình trạng này có thể kéo dài đến 7 ngày. Điều cần lưu ý là ở trẻ sơ sinh hoặc những người có hệ miễn dịch yếu, virus có thể lây lan lâu hơn khoảng thời gian trên.
Đối với COVID-19, những người nhiễm bệnh có thể phát tán virus ra môi trường bên ngoài kéo dài hơn cúm thường. Con số chính xác cho vấn đề này vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu để xác định rõ. Tuy vậy chúng ta đã biết rằng người khỏe mạnh có thể bị lây nhiễm COVID-19 từ người bệnh từ 2 ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện và có thể kéo dài tới ít nhất 10 ngày.
Còn nếu một người mắc COVID-19 nhưng lại hoàn toàn không có biểu hiện bất thường, hoặc những người mắc bệnh nhưng các triệu chứng đã mất đi rồi thì sao? Thực tế cho thấy họ vẫn có thể lây lan mầm bệnh trong vòng ít nhất 10 ngày sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2.
Cả bệnh cúm thông thường lẫn COVID-19 đều có thể lây truyền trực tiếp từ người sang người khi tiếp xúc gần trong khoảng cách 2 mét. Đường lây truyền chủ yếu là thông qua các giọt bắn được tạo ra khi con người ho, hắt hơi, nói chuyện, hoặc thậm chí là… hát!
Sau khi được phóng thích khỏi cơ thể, các hạt chất lỏng siêu nhỏ chứa đầy virus này có thể “đậu” lại trên mũi, miệng của người khác, trên bề mặt các vật dụng sinh hoạt thường ngày, hoặc được hít trực tiếp vào phổi. Người khỏe mạnh bị nhiễm khi chạm tay vào mặt, mũi, miệng có mang virus, khi bắt tay với người bệnh, hoặc chạm vào các đồ dùng đã “nhiễm bẩn”.
Về nguồn lây, tất cả những người có mang virus trong cơ thể, dù có triệu chứng nhẹ hay nặng hoặc thậm chí hoàn toàn không triệu chứng đều có thể lây truyền virus cho người khác.
Dù có những điểm tương đồng trong cách thức truyền bệnh như vậy nhưng COVID-19 được cho là có tính lây lan mạnh hơn đối với một số nhóm người và nhóm tuổi nhất định. Đồng thời các nhà khoa học cũng nhận thấy căn bệnh mới này có nhiều khả năng gây ra các sự kiện “siêu lây nhiễm” hơn so với bệnh cúm. Đó là các trường hợp chỉ một người mắc bệnh nhưng sau đó lây cho hàng chục, thậm chí hàng trăm người khác. Điều này cũng có nghĩa là virus SARS-CoV-2 có thể lan truyền với tốc độ chóng mặt một cách dễ dàng, gây ra đại dịch như chúng ta đã thấy.
