Khi bé ở nhà một mình, cần dạy con các kỹ năng quan trọng sau:
• Không trả lời và không mở cửa khi người lạ gõ cửa, chỉ mở cửa khi đó là ba mẹ/ người thân.
• Hướng dẫn con hỏi các câu hỏi bí mật hoặc ký hiệu giữa trẻ và ba mẹ.
• Nếu có người cố tình vào nhà, cần gọi điện cầu cứu ba mẹ hoặc người thân.
• Dạy con cách xử lý trước các tình huống có thể bị đánh lừa, giả mạo
Ngoài ra, ba mẹ cũng cần dạy trẻ các tình huống nguy hiểm khác khi ở nhà một mình, như kỹ năng dùng điện, sử dụng nước và bếp…
Bé thường phải tự chơi một mình khi người lớn bận rộn. Vì thế cần dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân khi chơi nhằm tránh những rủi ro có thể làm hại bé. Dạy con đồ gì có thể chơi, khu vực nào gây nguy hiểm không nên lại gần khi chơi một mình (bếp, bể bơi, đường sá), cần tránh xa những thứ gì (đồ vật sắc nhọn như dao kéo)…
Mặt khác, cũng đừng quên hướng dẫn bé cách chơi với một số vật có nguy cơ tiềm ẩn như xe đạp, ván trượt, cầu trượt, bóng, bập bênh… Con cần biết cách sử dụng chúng để tránh bị ngã, tai nạn hoặc các vấn đề nguy hiểm khác.
Con có thể bị lạc ở chỗ đông người. Vì thế, dạy trẻ các kỹ năng xử lý khi bị lạc là điều vô cùng quan trọng và điều này nên dạy trẻ từ sớm.
• Dạy con ghi nhớ số điện thoại của ba mẹ và địa chỉ nhà.
• Hướng dẫn con những ai là đáng tin cậy để nhờ giúp đỡ khi bị lạc (những người mặc đồ bảo vệ, chú công an, nhân viên siêu thị…).
• Dạy con kiên quyết từ chối và giữ khoảng cách với người lạ khi họ muốn đưa con về nhà.
Kỹ năng an toàn khi tham gia giao thông giúp con hình thành thói quen tốt và là nền tảng cần thiết cho tương lai. Cần dạy con:
• Cách an toàn khi sang đường (đi vào đường dành cho người đi bộ, sang đường cùng một nhóm người, nên dắt xe đạp khi muốn qua đường, quan sát xe cộ khi muốn sang đường).
• Làn đường nào được phép đi.
• Ý nghĩa của các biển báo giao thông.
Trẻ lứa tuổi mầm non thường chưa phân biệt được người xấu và kẻ tốt. Một số đối lượng xấu có thể lợi dụng tâm lý mềm mỏng của bé để dụ dỗ bằng cách đưa những món đồ mà bé thích. Điều này là vô cùng nguy hiểm.
Do vậy, ba mẹ cần dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước người lạ, như cương quyết nói không với việc nhận đồ của người lạ và cách phát hiện kẻ xấu cần tránh xa. Căn dặn con tuyệt đối không đi theo người khác khi không có sự đồng ý của ba mẹ hoặc người thân. Không bao giờ được ăn đồ người lạ đưa cho.
Mặt khác, ba mẹ nhớ đưa ra các tình huống cụ thể để cảnh báo trẻ. Nói cho con biết những nguy hiểm tiềm ẩn xảy ra khi đi theo người lạ là như thế nào (bị bắt cóc, làm hại…) để con hiểu được tầm quan trọng của việc tránh xa người lạ.
Trẻ cần thường xuyên được rèn kỹ năng nói “không”/ từ chối khi gặp các tình huống không an toàn hoặc có nguy cơ đe dọa trẻ.
Dạy trẻ biết rằng trong những trường hợp như thế, cương quyết nói không để từ chối không phải là con không ngoan mà là đúng đắn để bảo vệ mình. Tự tin và quyết đoán không chỉ giúp bé tránh xa những nguy cơ gây hại tiềm ẩn mà còn khiến kẻ xấu phải e dè.
Không phải lúc nào cũng có người thân bên mình, vậy điều con cần biết là kỹ năng tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác.
Đầu tiên, hãy giả định để con biết các tình huống nguy hiểm có nguy cơ gặp phải như đi lạc, bị kẻ xấu dụ dỗ – xâm hại, bị người lạ tiếp cận… Sau đó, hướng dẫn trẻ cách ứng xử như la lớn lên để kêu gọi sự chú ý của người khác, chống cự/ phản kháng nếu bị đeo bám, nhờ sự giúp đỡ của những người đáng tin cậy trong phạm vi gần nhất.
Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm hại hoặc tấn công tình dục cũng là điều vô cùng quan trọng và cần dạy khi con còn nhỏ. Bởi vì vấn nạn này có chiều hướng ngày càng tăng.
Hãy phổ cập kiến thức giới tính cho con, chỉ cho bé biết đâu là vùng cấm, đâu là vùng cơ thể nhạy cảm không ai được phép động vào. Dạy trẻ quy tắc đồ lót (PANTS) để bé biết nói không với những hành vi đụng chạm thân thể.
Hơn nữa, ba mẹ cũng đừng quên dạy con quy tắc bàn tay năm ngón, để trẻ biết những hành vi được làm và không được làm đối với ba mẹ hoặc những người thân trong gia đình (tránh việc xâm hại tới từ người thân).
Trẻ mầm non và ngay cả trẻ tiểu học thường lúng túng trước các tình huống hỏa hoạn không may xảy ra. Ba mẹ cần:
• Dạy con cách thoát hiểm, đâu là lối thoát hiểm an toàn.
• Báo cho người thân hoặc những người xung quanh khi bị cháy.
• Dùng khăn ẩm che mặt để không bị ngạt trong quá trình thoát hiểm.
Vấn nạn trẻ em bị đuối nước chưa bao giờ hết nhức nhối. Ngoài việc cho con tham gia lớp học bơi, ba mẹ cũng nên trang bị thêm một số kiến thức để phòng tránh đuối nước. Chẳng hạn như cùng con tìm hiểu về hiện tượng thủy triều, nhắc nhở trẻ tránh xa các vùng ao hồ – sông suối nếu không có người lớn đi cùng, nhắc con mặc áo phao khi xuống nước…
