Chúng ta hay cho rằng trẻ ở thời thơ ấu là vô lo vô nghĩ, nhưng không hoàn toàn đúng như vậy. Con trẻ luôn dễ dàng bị căng thẳng, dù rằng bạn có thể cho rằng chúng không gặp nhiều khó khăn như bạn hồi còn nhỏ.
Những dịp di chuyển đi đâu đó, nhà có em bé mới, con vật cưng bị chết, ông bà mất, hay chỉ là việc phải tạm xa bố mẹ cũng khiến trẻ cảm thấy bị đe dọa, mệt mỏi, hay lăn ra ốm. Đó thực sự là những thay đổi lớn với trẻ nhỏ. Thêm nữa, trẻ không phải lúc nào cũng có thể chỉ ra được cái gì đang làm chúng buồn. Việc yêu cầu chúng giải thích chỉ khiến chúng thêm rầu rĩ mà thôi!
Khi thấy con mình có hành vi khác thường thì đó là lúc cha mẹ nên chuyển sang chế độ “thám tử” để điều tra những thay đổi đã gây ra sự căng thẳng ở trẻ, bằng cách rà soát lại xem gần đây có sự thay đổi lớn nào trong gia đình có thể gây ra sự khó chịu cho trẻ không. Nếu không có thì cha mẹ có thể tìm hiểu thông qua việc trò chuyện với con. Có thể đặt các câu hỏi gợi ý để con xác nhận như là: “Có phải con cảm thấy sợ về ngày đi học đầu tiên ở nhà trẻ không?”, “Có phải con thấy ghen tị với em gái mới sinh không?”, “Con thấy buồn hay lo lắng khi sắp chuyển tới nhà mới à?”...
Trò chuyện như vậy có thể không giúp xóa tan nỗi sợ của trẻ ngay lập tức, nhưng đó là cách cha mẹ giúp trẻ cảm thấy yên tâm, rằng con sẽ hoàn toàn ổn với trường lớp và thầy cô mới, và rồi con sẽ sớm quen thuộc với những điều mới mẻ xung quanh mình.
Khi thấy trẻ có một trong những hành động dưới đây, hãy cố gắng tìm hiểu đến tận cùng điều gì làm cho con mình buồn và sử dụng những gợi ý đi kèm để giúp con nhé.
Nếu trẻ gào khóc mỗi khi bạn rời đi hoặc khi thấy bố mẹ sắp đi đâu là van xin đừng đi dù trước đây chẳng hề như vậy, thì có lẽ con bạn đang rơi vào giai đoạn khủng hoảng xa cách.
Trẻ có biểu hiện bám dính bố mẹ trong giai đoạn khủng hoảng xa cách. Ảnh từ Shutterstock
Hãy áp dụng những cách dưới đây để giúp giảm sự căng thẳng của trẻ về việc phải xa bố mẹ:
Các vấn đề về giấc ngủ của trẻ nhỏ thể hiện rất nhiều điều. Có những thứ sẽ sớm qua nhanh như đau mọc răng, cảm lạnh. Nhưng có những thứ khác cần nhiều thời gian và sự hỗ trợ hơn để vượt qua như là ác mộng hay ngủ mớ.
Trong đó, sự thay đổi đột ngột cách ngủ của trẻ là dấu hiệu cảnh báo mức độ cao rằng con đang bị căng thẳng. Những đứa trẻ khi quá lo lắng sẽ không thể ngủ hoặc khó ngủ, gặp ác mộng, mộng du hoặc không chịu ngủ một mình như trước nữa.
Giấc ngủ ban đêm không tốt có thể là một dấu hiệu căng thẳng ở trẻ. Ảnh từ Shutterstock
Nếu giấc ngủ ban đêm bị xáo trộn quá nhiều, cha mẹ cần giảm cường độ hoạt động vào ban ngày. Việc thiết lập một trình tự ngủ là rất hữu hiệu trong trường hợp này bởi trẻ nhỏ rất thích chuỗi hoạt động có thể dự đoán được. Tránh cho trẻ ăn bánh kẹo, bim bim sau bữa tối. Không cho trẻ xem ti vi và các thiết bị điện tử khác trước giờ đi ngủ là những việc cần thực hiện xuyên suốt nhằm giúp trẻ nhỏ ngủ ngon giấc vào buổi tối.
Những dịp gây ra sự căng thẳng ở trẻ nhỏ như chuyển nhà, có thêm em có thể khiến trẻ xuất hiện lại những thói quen từng có trước đây như đái dầm, mút ngón tay…
Đái dầm trở lại dù trước đây đã hết có thể là một biểu hiện căng thẳng ở trẻ. Ảnh từ Shutterstock
Cha mẹ có thể giúp trẻ thích nghi với sự thay đổi bằng cách khiến trẻ cảm thấy mình quan trọng và có vai trò nào đó. Ví dụ như, một em bé nhỏ có thể giảm lo lắng về đứa em mới sinh nếu được khuyến khích thực hiện vai trò của một người anh lớn, như là hát ru em bé trước khi đi ngủ, giúp bày bàn ăn cho em bé hoặc cho em bé bú bình.
Trẻ em bị căng thẳng đôi khi tự trấn an bản thân bằng những hành động lặp đi lặp lại như cắn móng tay, cuộn tóc, cào cấu da.
Cắn móng tay có thể là một dấu hiệu thể hiện trẻ bị căng thẳng. Ảnh từ Shutterstock
Nếu cha mẹ thấy con mình hay làm như vậy thì đừng la mắng, trêu chọc hay bắt con dừng lại, vì con sẽ không thể tự điều khiển được những hành vi đó. Thay vì vậy, hãy tìm cơ hội trò chuyện với con về thói quen này khi con cảm thấy an toàn, ví dụ như khi đang cùng con ăn kem hoặc tản bộ.
Tóm lại, cha mẹ cần dành nhiều sự ôm ấp và quan tâm hơn để giúp con giảm đi sự lo lắng, sợ hãi.
Nếu những nỗ lực nhiều lần giúp con giảm căng thẳng của cha mẹ không hiệu quả, hoặc gia đình đang phải đối mặt với những tổn thương và mất mát nghiêm trọng như mất người thân, hãy trao đổi với bác sĩ nhi khoa xem liệu có cần đến sự giúp đỡ của chuyên gia về trị liệu tâm lý để giúp đỡ trẻ hay không.
