Xử trí và phòng ngừa hóc dị vật đường thở ở trẻ eM

Luôn để mắt tới trẻ nhỏ, không cho bé chơi các loại đồ chơi có kích thước quá nhỏ, tự ăn các loại hạt, ăn thịt cá mà không có người lớn ở bên cạnh… để phòng ngừa nguy cơ hóc dị vật lọt đường thở nguy hiểm.

ThS.BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, khoa Tai Mũi Họng đã tiếp nhận một số trẻ bị mắc dị vật đường mũi, họng.

Bé gái Mai Trang (3 tuổi, ngụ Quận 3), nhập viện trong tình trạng tím tái, khó thở nghi ngờ hóc dị vật. Kiểm tra nhanh bác sĩ phát hiện một vật thể tròn có kích thước với đường kính khoảng 2cm mắc trong họng gây chèn ép đường thở. Khi gắp ra là một hạt mắc ca rất cứng. Bác sĩ Hằng cho biết: “May là gia đình phát hiện và đưa cháu đến bệnh viện cấp cứu kịp thời, nếu không nguy cơ ngạt thở dẫn đến tiên lượng xấu khó tránh khỏi.”

Hai trường hợp khác là bé Minh Anh (2 tuổi, ngụ quận Tân Bình) và bé Bích Chi (4 tuổi, ngụ quận Gò Vấp) bị dị vật lọt vào mũi. Bé Minh Anh là một viên pin mini dạng cúc áo dùng cho nến điện tử lọt vào lỗ mũi trái. Bé Bích Chi bị lọt viên bắp chiên vào lỗ mũi phải. Theo bác sĩ Hằng, rất may cả hai trường hợp dị vật mới lọt vào phần hốc mũi, chưa di chuyển sâu lên trên nên chưa gây nguy hiểm. Cả hai bé được bác sĩ nội soi mũi và dùng dụng cụ chuyên biệt gắp dị vật ra nhanh chóng.

Theo bác sĩ Hằng, dị vật lọt vào đường thở hoặc hóc xương, hóc hạt rất phổ biến ở trẻ nhỏ. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, trẻ sẽ bị tắc nghẽn đường thở, rơi vào suy hô hấp, tím tái, co giật và nguy cơ tử vong cũng có thể xảy ra.

Cách xử trí khi trẻ hóc dị vật đường thở

Nếu chẳng may có dị vật lọt vào mũi, họng của trẻ, bác sĩ Hằng hướng dẫn ba mẹ có thể xử trí theo cách sau.

Các dị vật như pin điện tử cần lấy ngay trong vòng 4-6 giờ để tránh nguy cơ chảy máu, loét niêm mạc, thủng vách ngăn mũi do axit từ pin rỉ ra.

Khi phát hiện có dị vật trong mũi trẻ, người lớn cần nhẹ nhàng trấn an và hướng dẫn trẻ đẩy dị vật ra ngoài. Hãy bịt một bên mũi không có dị vật và hướng dẫn trẻ xì mạnh bên có dị vật. Tuyệt đối không dùng ngón tay hoặc các vật dụng để cố lấy dị vật ra ngoài vì cách này càng làm cho dị vật bị đẩy sâu vào bên trong. Nếu trẻ không thể xì ra dị vật, tốt nhất ba mẹ nên đưa bé tới bệnh viện để được bác sĩ tai mũi họng gắp dị vật ra cho trẻ.

Trường hợp trẻ hóc xương cá cần trấn an bé vì hóc xương cá rất đau. Ba mẹ nhẹ nhàng hướng dẫn con há miệng, sau đó dùng đèn pin soi vào cổ họng để tìm xương cá. Khi phát hiện thấy xương cá vị trí dễ thấy dễ lấy, cha mẹ có thể dùng kẹp y tế để gắp xương ra. Khi gắp cần khéo léo, nhẹ nhàng để không làm tổn thương họng của bé. Sau khi gắp xong hãy cho bé uống nước. Nếu bé không còn cảm thấy vướng khó chịu tức là cổ họng đã sạch xương.

Trường hợp không thể gắp xương cho bé, ba mẹ nên đưa ngay con tới bệnh viện để bác sĩ tai mũi họng gắp xương ra sớm cho trẻ.

Phòng ngừa hóc dị vật đường thở

Để phòng ngừa nguy cơ dị vật lọt vào đường tai mũi họng của trẻ nhỏ, các gia đình cần chú ý:

1. Không cho trẻ chơi các đồ chơi có kích thước nhỏ

Các loại đồ chơi có kích thước nhỏ rất nguy hiểm vì bé có thể vô tình nhét vào mũi mình hoặc nuốt. Đồ chơi lego, các loại hạt vòng, các loại đồ chơi có kích thước nhỏ đều không an toàn cho trẻ nhỏ.

Trẻ chỉ nên chơi các đồ chơi có hình khối, kích thước lớn như quả trứng trở lên. Các đồ chơi mà trẻ không thể gặm vỡ, hoặc đồ chơi không sắc nhọn gây nguy hiểm.

2. Không cho trẻ tự bốc ăn các loại hạt

Ba mẹ nên để mắt tới trẻ nhỏ, không nên để bé tự cầm ăn các loại hạt như mắc ca, óc chó, đậu phộng, hạnh nhân… vì các loại hạt này rất cứng, dễ gây hóc nghẹn. Ngoài ra, các loại hạt có kích thước tròn, nhỏ như hạt bắp, hạt đậu Hà Lan cũng không an toàn để trẻ nhỏ dưới 3 tuổi cầm nắm. Bé có thể vô tình nhét vào lỗ mũi của mình dẫn đến nghẹt thở.

Ngoài các loại hạt, các loại thạch cũng không an toàn cho trẻ dưới 5 tuổi. Thạch rất trơn và được sản xuất ở kích thước nhét vừa miệng nên miếng thạch dễ lọt xuống họng trước khi trẻ kịp nhai nhỏ.

3. Không để trẻ nhỏ tự ăn thịt chưa tách xương

Hóc xương nguy hiểm có thể gây chảy máu cổ họng và suy hô hấp nhanh ở trẻ nhỏ. Nhiều gia đình chủ quan hay cho trẻ nhỏ cầm nắm đùi gà vịt để bé tự gặm ăn. Tuy nhiên, cách ăn này dễ gây hóc xương do khi chặt gà vịt vụn xương còn dính lại trên thịt.